Z otrzymaniem spadku zawsze wiąże się sporo formalności – nie mniej różnego rodzaju kwestie należy załatwić także w przypadku podjęcia decyzji o odrzuceniu spadku. Bez względu więc na to, jaką decyzję podejmą osoby powołane do spadku, już z samego tego faktu wynika wiele pytań i wątpliwości. Nigdy nie należy ich lekceważyć. W końcu od odpowiedzi na pytanie kto dziedziczy spadek zależy szereg kwestii istotnych dla spadkobierców. Warto więc poznać najważniejsze zasady rządzące dziedziczeniem.
Dziedziczenie spadku – na podstawie ustawy lub testamentu
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że do dziedziczenia może dojść na podstawie ustawy lub testamentu. Zasady dziedziczenia majątku są jednoznaczne: dziedziczenie ustawowe wchodzi w grę tylko wówczas, gdy zmarły nie pozostawił po sobie ważnego testamentu. Jeżeli taki testament istnieje – a więc wtedy, gdy spełnia on wymagania, jakie przed tego rodzaju dokumentem stawia ustawodawca – ma on pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym.
W przypadku więc, gdy chcemy, aby spadek przypadł określonym osobom, powinniśmy sporządzić testament. Można w nim jasno wskazać komu przypadną określone składniki majątku. Gdyby zaś zdarzyło się, że przyszły spadkodawca chce pozbawić swoich bliskich prawa do dziedziczenia, wtedy musi ich wydziedziczyć. Zamieszczenie w testamencie takiej klauzuli spowoduje, że nie będą oni mogli starać się nawet o zachowek. Zawsze najpewniejszym sposobem na sporządzenie ważnego testamentu jest jego napisanie u notariusza. Jednak nie jest to jedyny, dopuszczalny prawem sposób.
Kto dziedziczy spadek?
Spadek bez testamentu dziedziczy się natomiast na podstawie ustawy – w więc przepisów Kodeksu cywilnego. W takich okolicznościach dziedziczenie spadku zależy od stopnia pokrewieństwa, jaki łączy osobę, która ma otrzymać spadek ze spadkodawcą. W pierwszym rzędzie przypada on jego współmałżonkowi oraz dzieciom. Jeżeli tych nie ma bądź zdecydowali się na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku, majątek zmarłego przypada dalszym krewnym. W zależności od okoliczności sprawy mogą to być wnuki, rodzice, rodzeństwo, dziadkowie, a nawet dalsi krewni. Oczywiście – zgodnie z regułami określającymi dziedziczenie spadku – nikt nie otrzymuje go automatycznie. Zawsze konieczne jest wyrażenie na to zgody, w postaci złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku. Czynność tę można dokonać przed sądem lub przed notariuszem. W ten sam sposób możliwy jest podział spadku. Należy bowiem pamiętać, że samo jego przyjęcie nie załatwia sprawy – na tej podstawie wiadomo jedynie kto i w jakiej części jest spadkobiercą. Aby rozstrzygnąć, które dokładnie składniki majątku spadkodawcy przypadną danej osobie lub w jaki sposób rozliczą się spadkobiercy, należy przeprowadzić odrębne postępowanie. Jednak podział ten także może dokonać się na mocy umowy zawartej pomiędzy spadkobiercami – jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość do jej zawarcia konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego.
