Każdy właściciel – oczywiście w granicach obowiązującego prawa – może robić ze swoim majątkiem to, co uzna za stosowne. Jednym z podstawowych atrybutów prawa własności jest możliwość rozporządzania składnikami majątku, np. nieruchomościami, ruchomościami czy gotówką. Można to czynić m.in. w ramach darowizny. Umowa darowizny w praktyce jest bardzo często spotykana, przede wszystkim pomiędzy członkami rodziny i osobami, których łączą ze sobą bliskie więzi. Jednak często zapomina się, że wiążą także obowiązki podatkowe. Niedopełnienie formalności wobec Urzędu Skarbowego może oznaczać poważne kłopoty dla obydwu stron umowy darowizny.
Na czym polega przekazanie darowizny?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Stąd jasne jest, że przedmiotem darowizny może być każdy składnik majątku darczyńcy. Przykładowo więc darowizna pieniężna będzie polegać po prostu na przekazaniu – bez żądania niczego w zamian – określonej kwoty przez darczyńcę obdarowanemu.
Darowizna jest umową, a więc powinna być zawierana w odpowiedniej formie. Przekazanie darowizny w postaci nieruchomości zawsze wymaga zachowania formy aktu notarialnego, gdyż w inny sposób nie można przenieść własności nieruchomości. W takich przypadkach zawsze trzeba zastanowić się, ile kosztuje darowizna u notariusza. Koszt ten obejmuje przede wszystkim taksę notarialną, którą ustala się indywidualnie. Poza tym zawsze należy pamiętać o uregulowaniu podatku od spadków i darowizn. Podatek od darowizny jest wymagany także wówczas, gdy sama umowa nie została sporządzona w formie aktu notarialnego.
Zgłoszenie darowizny do US – podstawowe zasady
Zgłoszenie darowizny do US jest jednym z podstawowych obowiązków wynikających z darowizny. Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn obowiązek ten obciąża obdarowanego. Z tego względu odpowiedź na pytanie ile czasu na zgłoszenie darowizny, jest jednym z podstawowych, jakie należy sobie zadać, przyjmując darowiznę. Otóż darowiznę należy zgłosić do właściwego urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od dnia jej otrzymania. Obowiązek ten można wypełnić, składając stosowny formularz w formie tradycyjnej bądź online.
Zgłoszenie darowizny po terminie pociąga za sobą daleko idące skutki i przeważnie oznacza utratę prawa do skorzystania ze zwolnienia podatkowego. Według prawa – o czym szczegółowo będziemy mówić za chwilę – niezgłoszenie darowizny fiskusowi oznacza utratę prawa do ulg i zwolnień. Choć od zasady tej istnieją wyjątki, dzięki którym – w ściśle określonych przypadkach – nie trzeba składać do urzędu skarbowego żadnych dokumentów.
Kiedy nie trzeba zgłaszać darowizny do urzędu skarbowego?
Niekiedy klienci pytają kiedy nie trzeba zgłaszać darowizny do urzędu skarbowego. Rzeczywiście istnieją takie sytuacje i dotyczą one przypadków, gdy obdarowany otrzymał (w ciągu ostatnich pięciu lat) od tego samego darczyńcy darowiznę o wartości nie większej, niż 9 637 zł. Opodatkowanie darowizny w takich przypadkach po prostu nie zachodzi. Natomiast, gdy umowa darowizny jest zawierana u notariusza, to na nim spoczywa obowiązek złożenia stosownej deklaracji do urzędu skarbowego, a tym samym przeprowadzenie kalkulacji pozwalającej na ustalenie ile wynosi podatek od darowizny. Oczywiście nie zmienia to faktu, że podatek od darowizny to obowiązek, z którym obdarowany zawsze powinien się liczyć. Jego dokładna wysokość zależy od wielu czynników, które zawsze należy uwzględnić przy kalkulacji wysokości podatku. Błędy w tym zakresie po prostu przekładają się na kary, które może ponieść obdarowany, będący zobowiązanym do uregulowania podatku od darowizny w odpowiedniej wysokości.
Podatek od darowizny – ile wynosi?
Wysokość podatku od darowizny została uzależniona przez ustawodawcę przede wszystkim od wartości darowizny oraz relacji wiążących darczyńcę z obdarowanym. Analizując jaki podatek od darowizny należy najpierw ustalić, do jakiej grupy podatkowej należą strony umowy. Pierwsza grupa obejmuje m.in. małżonków, dzieci, rodzeństwo, a także teściów. Do grupy drugiej zaliczają się np. zstępni rodzeństwa (przykładowo bratankowie), natomiast do trzeciej wszyscy pozostali obdarowani – a więc przede wszystkim ci, których z darczyńcą nie wiążą żadne więzy pokrewieństwa lub powinowactwa.
Dla każdej z tych grup ustawodawca przewidział kwotę wolną od podatku. W przypadku grupy pierwszej wynosi ona 9 637 zł; dla grupy drugiej 7 276 zł, natomiast dla trzeciej 4 902 zł. Podatek od darowizny to po prostu ściśle określony procent dla wartości darowizny przekraczającej kwotę wolną. Dlatego zagadnienie „darowizna a podatek” nie należy do najłatwiejszych, a dokładne określenie należności wobec fiskusa często wymaga skorzystania z pomocy prawnika. Tym bardziej, że ten, kto płaci podatek od darowizny, odpowiada także za jego nieuregulowanie. W każdym razie jego wysokość waha się od 3 do 20% ponad nadwyżkę wyznaczoną kwotą wolną.
