Nie zawsze informacja o powołaniu do spadku jest powodem do radości. Bywa, że stosowne pismo z sądu czy od notariusza powoduje spore zakłopotanie czy wręcz zmartwienie. Obciążenie spadku sporymi długami, wielość skonfliktowanych ze sobą spadkobierców czy też nikła wartość majątku – nie raz nieprzewyższająca sumy, jaką trzeba wydać na załatwienie wszystkich formalności – to tylko niektóre z wielu powodów, dla których powołani do spadku chcą się go zrzec. Bez względu jednak na to, jakie dokładnie motywy kryją się za taką decyzją stosowne procedury wyglądają podobnie. W jaki więc sposób odrzucić spadek?
Na czym polega odrzucenie spadku?
Na wstępie warto przypomnieć, że odrzucenie spadku to oświadczenie woli, na mocy którego osoba powołana do spadku – przy czym może być nim także, na mocy testamentu, osoba prawna bądź jednostka organizacyjna posiadająca jedynie zdolność prawną – oświadcza, że go nie przyjmie. Jeżeli oświadczenie to zostało złożone skutecznie – a więc w sposób przewidziany przez prawo – odrzucający spadek jest traktowany tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Tym samym przysługujące mu prawa do spadku przechodzą na jego spadkobierców. Wynikają z tego dwie podstawowe kwestie.
Po pierwsze trzeba pamiętać o spełnieniu wszystkich formalności związanych z odrzuceniem spadku. Nie można więc oświadczenia woli w tym zakresie złożyć w dowolnie wybrany przez siebie sposób – w przeciwnym razie nie będzie ono skuteczne, a tym samym odrzucający i tak zostanie powołany do spadku. Po drugie zaś w sytuacji, gdy osoba odrzucająca spadek posiada małoletnie dzieci, powinna złożyć stosowne oświadczenie także w ich imieniu. A więc jak odrzucić spadek?
Zrzeczenie się spadku – jak go dokonać?
Czynność tę można dokonać na dwa sposoby: w sądzie lub u notariusza. Odrzucenie spadku w sądzie wiąże się z koniecznością zainicjowania sprawy poprzez złożenie odpowiednio opłaconego wniosku. Istnieje także możliwość, aby odrzucić spadek w ramach trwającej już sprawy spadkowej. Najczęściej w takich okolicznościach oświadczenie to jest składane po wezwaniu danej osoby przez sąd, wówczas, gdy inny uczestnik postępowania wskaże ją, jako uprawnioną do spadku. Natomiast zrzeczenie się spadku przed notariuszem wiąże się z koniecznością sporządzenia stosownego aktu notarialnego, w którym zawiera się oświadczenie o odrzuceniu spadku.
W każdym z tych przypadków osoba, która chce złożyć takie oświadczenie, musi wykazać – najlepiej za pomocą aktów stanu cywilnego – że jest potencjalnym spadkobiercą. Poza tym na złożenie tego oświadczenia spadkobierca ma wyznaczony termin – musi to uczynić w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o swoim powołaniu do spadku. Kiedy zaś chodzi o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, konieczne jest dopełnienie dodatkowych procedur. Jak przebiega odrzucenie spadku przez małoletniego? Zawsze warto ustalić te kwestie zanim rodzice udadzą się do sądu bądź notariusza.
Jak zrzec się spadku?
Decyzję w sprawie przyjęcia lub odrzucenia spadku mogą swobodnie podejmować osoby posiadające pełną zdolność do czynności prawnych – a więc pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo. W przypadku osób małoletnich decyzję w tym zakresie podejmują rodzice lub prawni opiekunowie. Jednak należy ona do kategorii tzw. czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Z tego względu, aby odrzucenie spadku w imieniu dziecka było możliwe, trzeba uzyskać zgodę sądu rodzinnego i opiekuńczego. W tym celu należy złożyć do właściwego sądu odpowiednio umotywowany wniosek, wskazując z jakich powodów rodzice/prawni opiekunowie chcą odrzucić spadek w imieniu dziecka. Za takie przyczyny może uchodzić chociażby spore zadłużenie wchodzące w skład spadku. Jeżeli więc analizując jak zrzec się spadku rodzice lub prawni opiekunowie zapomną o tym elemencie, ani sąd, ani notariusz nie przyjmie ich oświadczenia. To zaś może nawet doprowadzić do upływu terminu na zrzeczenie się spadku. Dlatego tak ważne jest, żeby dopełnić wszelkich formalności.
