Wspólność majątkowa, jaka powstaje pomiędzy małżonkami w wyniku zawarcia małżeństwa nie jest jedynym z dopuszczalnych ustrojów majątkowych. Co więcej – zwłaszcza wówczas, gdy istnieje potrzeba zabezpieczenia majątku przed różnego rodzaju problemami – często po prostu się nie sprawdza. Dlatego w wielu sytuacjach warto przemyśleć ustanowienie rozdzielności majątkowej, dzięki której małżonkowie nie muszą zamartwiać się problemami finansowymi swoich partnerów. Na czym więc polega rozdzielność majątkowa? Okazuje się, że warto poznać odpowiedź na to pytanie zarówno wówczas, gdy dopiero planuje się małżeństwo, jak i wtedy, kiedy taki związek został już zawarty.
Co to jest rozdzielność majątkowa? Odpowiada ekspert
Rozdzielność majątkowa – popularnie zwana intercyzą – jest jednym z ustrojów majątkowych małżeńskich, stanowiących niejako przeciwieństwo małżeńskiej wspólności majątkowej. W związku z tym dokładna odpowiedź na pytanie co to jest rozdzielność majątkowa możliwa jest tylko na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odnoszących się do relacji majątkowych, jakie zachodzą pomiędzy małżonkami.
Ujmując problem najprościej rozdzielność majątkowa polega na tym, że każdy z małżonków ma swój prywatny majątek, a nawet jeżeli w trakcie trwania małżeństwa nabywa się jakieś przedmioty majątkowe małżonkowie mają w nich jasno określony udział, którym mogą rozporządzać. Poza tym wyróżnia się następuję rodzaje omawianego tu ustroju majątkowego małżeńskiego: rozdzielność majątkową dobrowolną lub przymusową oraz z wyrównaniem dorobków bądź bez takiego wyrównania. Skoro wiemy już na czym polega rozdzielność majątkowa, warto zastanowić się nad jej pozytywnymi oraz negatywnymi skutkami.
Rozdzielności majątkowa – skutki, które się z nią wiążą
Podstawową korzyścią płynącą z ustanowienia rozdzielności majątkowej jest zabezpieczenie majątku każdego z małżonków. Skoro staje się on ich prywatną własnością, małżonkowie nie odpowiadają za swoje długi i w ogóle – mówiąc nieco obrazowo – problemy finansowe współmałżonka w ogóle ich nie dotyczą. Natomiast negatywne skutki rozdzielności majątkowej obejmują przede wszystkim konieczność liczenia przez każdego z małżonków – w sprawach finansowych – wyłącznie na siebie. Ponadto ustrój ten uniemożliwia wspólnego rozliczanie podatków przez małżonków, a niekiedy utrudnia zaciąganie zobowiązań, np. kredytu. Jasne więc jest, że umowa rozdzielności majątkowej pociąga za sobą daleko idące konsekwencje, które zawsze należy wziąć pod uwagę przed jej zawarciem.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej – o czym należy pamiętać?
Rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa lub na podstawie majątkowej umowy małżeńskiej. Dlatego odpowiedź na pytanie, jak zrobić rozdzielność majątkową możliwa jest tylko po uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku. Ustawodawca zdecydował, że rozdzielność majątkowa powstanie pomiędzy małżonkami w przypadku: ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków; ogłoszenia jego upadłości konsumenckiej oraz w wyniku ogłoszenia separacji.
Natomiast umowna rozdzielność wynika z kontraktu zawartego przez małżonków w formie aktu notarialnego. Zachowanie tej formy konieczne jest do ważności umowy. Z tego względu ustanowienie rozdzielności majątkowej w tym trybie wymaga wizyty u notariusza. Warto pamiętać, że decyzję o zawarciu takiej umowy małżonkowie podejmują swobodnie – ustawodawca nie przewidział tu żadnych poważniejszych ograniczeń, pozostawiają tę kwestię uznaniu samych małżonków.
Rozdzielność majątkowa – koszt, jaki należy ponieść
Dokładny koszt rozdzielności majątkowej związany jest przede wszystkim z obowiązkiem sporządzenia intercyzy w formie aktu notarialnego. W związku z tym ustalenie ile kosztuje rozdzielność majątkowa możliwe jest tylko po zapoznaniu się z taksami notarialnymi. Przy czym warto podkreślić, że zawarcie intercyzy jest dużo tańsze przed ślubem – wówczas przeważnie kosztuje ono 400 zł plus należny podatek VAT (23%). Natomiast po ślubie do tej ceny należy jeszcze doliczyć odpowiedni procent wartości majątku wspólnego – kształtujący się nawet na poziomie kilkunastu tysięcy złotych.
Zniesienie rozdzielności majątkowej – w jaki sposób do tego doprowadzić?
Zniesienie rozdzielności majątkowej – podobnie, jak jej ustanowienie – może nastąpić na skutek orzeczenia sądu lub umowy małżonków. W pierwszym przypadku chodzi przede wszystkim o uchylenie orzeczeń, które prowadzą do automatycznego powstania rozdzielności, a więc np. o uchylenie ubezwłasnowolnienia. Rozdzielność majątkowa może zostać także zniesiona na mocy umowy małżonków. Również w tym przypadku do jej ważności konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego. Jednak tu rodzą się pewne problemy.
Odwołanie intercyzy nie powoduje automatycznie objęcia wspólnością majątkową wszelkich efektów czynności prawnych zdziałanych przez małżonków w czasie obowiązywania intercyzy. W praktyce zniesienie intercyzy to po prostu umowa polegająca na rozszerzeniu wspólności majątkowej na te przedmioty, które zostały nabyte przez małżonków w okresie rozdzielności majątkowej. Kwestie te warto jednoznacznie ustalić w stosownej umowie.
